Donacija reproduktivnih ćelija

Decembar 2022. doneo je veliki napredak u lečenju neplodnosti kada je Zakon Republike Srbije omogućio postupak VTO sa doniranim reproduktivnim materijalom – jajnim ćelijama I spermatozoidima, kao i njihov uvoz.

Pravo na VTO sa doniranim reproduktivnim ćelijama o trošku RFZO imaju:

žene kod kojih su iscrpljene mogućnosti lečenja neplodnosti sopstvenim reproduktivnim ćelijama – nemaju očuvanu ovarijalnu rezervu
parovi gde muškarac ima dijagnozu azoospermije kada ne postoji mogućnost dobijanja sopstvenog reproduktivnog materijala (nema spermatozoida ni u ejakulatu, ni u testisima)
žene bez partnera koje nemaju dece

Ovo se odnosi na žene do 45 godina i isključivo za dobijanje prvog deteta, kako za parove, tako i za žene bez partnera.

Broj postupaka o trošku RFZO:

3 stimulisana postupka BMPO sa darovanim spermatozoidima
3 postupka BMPO sa darovanim jajnim ćelijama
3 krioembriotransfera za postupke sa doniranim materijalom

Obavezno zdravstveno osiguranje finansira jedan uvoz reproduktivnog materijala (darovane jajne ćelije/darovani spermatozoidi). Procena potencijalnog donora oocita uključuje kompletnu medicinsku istoriju radi skrininga na aktivnu bolest i moguću naslednu bolest, psihoedukativnu procenu, fizički pregled i laboratorijsko testiranje.

Iz Zakona o BMPO, član 57: Dete začeto postupkom BMPO reproduktivnim ćelijama davaoca ima pravo da iz medicinskih razloga traži od Uprave podatke iz Državnog registra koji se odnose na davaoca reproduktivnih ćelija, kada navrši 15 godina života i koje je sposobno za rasuđivanje. Davanje podataka ne odnosi se na podatke o ličnosti davaoca, već samo na podatke od medicinskog značaja za dete, njegovog budućeg supružnika, odnosno vanbračnog partnera, kao i od značaja za njihovo potomstvo.

Zakonski zastupnik, odnosno staratelj deteta uz odobrenje organa starateljstva može tražiti uvid u podatke od Uprave samo na osnovu dozvole nadležnog suda u vanparničnom postupku kada za to postoje opravdani medicinski razlozi.