POI predstavlja veoma važan entitet kada govorimo o infertilitetu, imajući u vidu da stimulacija jajnika kod ovih pacijentkinja retko daje željene rezultate. POI se viđa kod 1% žena i predstavlja krajnju manifestaciju ubrzanog propadanja jajničkog tkiva. Međutim, pokazano je da 50-75% žena ima intermitentnu funkciju jajnika i posle nekoliko godina od postavljanja dijagnoze, a 5-10% spontano zatrudni. Kriterijumi za postavljanje ove dijagnoze su da žena ima manje od 40 godina, da ima neredovne cikluse više od 4 meseca i da ima FSH veći od 15 IU/l dva puta u razmaku od mesec dana.
Treba naglasiti da je nezavisno od želje za potomstvom potrebna supstituciona terapija estrogenima za prevenciju osteoporoze, kardiovaskularnih bolesti i demencije.
Za razumevanje ovog problema neophodno je znati da je ovarijalna rezerva, odnosno ukupan broj folikula u jajnicima, strogo genetski determinisan. Ovaj broj se sa 7 miliona tokom intrauterinog razvoja dramatično smanjuje na 1 milion na rođenju, i kasnije tokom života. U vreme prve menstruacije ovaj broj iznosi oko 400 000, a u vreme menopauze ostane samo 1 000 folikula. Odnos broja folikula koji je određen prenatalno i brzine propadanja, tj. atrezije folikula odrediće vreme menopauze. U oko 30% POI dokazano je da postoji mutacija određenih gena. Izdvojili bismo Fragile X premutaciju, jer se ona na potomstvo prenosi u punoj formi mutacije, što se može ispoljiti kao autizam kod muške dece.
Ovo je važno imati na umu i razmišljati o donaciji jajne ćelije kao adekvatnoj opciji. POI može nastati i kao rezultat autoimunih procesa, dok su ostali uzročnici i dalje nepoznati. Dugo je jedino rešenje za ovaj problem bila upravo donacija oocita. Pokazano je da stimulacija jajnika nema efekta kod ovih pacijentkinja, kao i da bi egzogeni gonadotropini mogli da pogoršaju neprepoznati autoimuni proces u jajniku. S obzirom da u većini slučajeva postoji intermitenta funkcija jajnika, opravdano bi bilo sačekati spontani ciklus u kome je FSH manji od 15 IU/l ili ga suprimirati davanjem estrogena, pre stimulacije gonadotropinima, što se pokazalo efikasno u nekoliko studija.
Naša klinika Vam nudi in vitro aktivaciju jajnika (IVA), naprednu tehniku, razvijenu pre desetak godina od strane japanskih istraživača. IVA ženama sa prevremenom menopauzom pruža mogućnost da se ostvare kao majke sa sopstvenim genetičkim materijalom. Naime, pokazalo se da je ravnoteža između aktivirajućih (Akt signalni put) i inhibitornih puteva (Hippo-signalni put) ključna za folikulogenezu. Metoda se sastoji iz nekoliko koraka:
- uzimanje tkiva jajnika laparoskopskim putem
- tretiranje ovarijalnog tkiva u in vitro uslovima
- fragmentacija tkiva na više manjih delova, čime se ometa inhibitorni Hippo-signalni put
- aktivacija Akt signalnog puta inkubacijom sa stimulatorima
* ovo sve omogućava da se “uspavani” folikuli “probude”
- autologna transplantacija – vraćanje tkiva jajnika u malu karlicu
U zavisnosti od stanja pre intervencije, stimulaciju možemo započeti odmah po završetku, narednog meseca ili kada se AMH poveća, a FSH snizi, što može trajati do 6 meseci.
Važno je znati da ova metoda ne popravlja kvalitet jajne ćelije, što znači da je najpogodnija za žene do 41 godine, posebno do 35, ili kada od menopauze nije prošlo više od 4 godine.
